Strzelanie z broni palnej wymaga odpowiednich umiejętności. To jak trudna jest to czynność, uświadamiają sobie wszyscy ci, którym po raz pierwszy przychodzi chwycić za broń i strzelić do tarczy. Siła wystrzału, waga pistoletu, a także inne czynniki zewnętrzne sprawiają, że trafienie do celu przez nowicjusza jest właściwie niemożliwe. A co w przypadku dynamicznego strzelania? Bieg ze strzałem i oddawanie strzałów do ruchomego celu wymagają wielogodzinnych przygotowań. Istnieją jednak takie przyrządy, które okazują się bardzo pomocne dla strzelców. Celownik kolimatorowy, nazywany też kolimatorem, to rodzaj specjalnego narzędzia ułatwiającego strzelanie.

Czym jest kolimator? Jak działa?

Pierwsze celowniki kolimatorowe powstały w latach 60. XX wieku. Są to optoelektroniczne przyrządy celownicze wykorzystujące zjawisko kolimacji. Polega ono na uzyskaniu spójnej wiązki światła cechującej się niską rozbieżnością. Efektem tego jest wyświetlenie znaku celowniczego, dzięki któremu możliwe jest prędkie nakierowanie broni na cel bez wcześniejszego nakierowywania muszki oraz szczerbinki. Emitowana równolegle do osi lufy wiązka światła wyświetla na obiekcie czerwoną kropkę. Ten znak celowniczy ułatwia oddawanie strzałów z kilkunasto- lub z kilkusetmetrowego dystansu. Kolimatory zbudowane są z korpusu kolimujcęgo, czyli przetwarzającego rozbieżne wiązki promieniowania na wiązki równoległe. W jego wnętrzu znajduje się źródło światła – najczęściej jest nim laser półprzewodnikowy – oraz układ optyczny odpowiadający za kolimację wiązki światła.

Strzelec jednym okiem w celowniku widzi plamkę świetlną emitowaną w kierunku jego gałki ocznej, z kolei w drugim obserwuje on rzeczywisty cel. Sprawia to, że ostatecznie widzi on laserową kropkę na obiekcie, od którego celuje. Pierwsze powstałe egzemplarze kolimatorów zaliczają się do nieprzezroczystych celowników kolimatorowych. Zwiększenie skuteczności strzeleckiej dzięki temu celownikowi nie następowało jednak od razu. Przystosowanie się do działania kolimatorów wymagało od strzelców wcześniejszych ćwiczeń

Przezroczysty celownik kolimatorowy

Działanie tego typu kolimatora umożliwia jeszcze szybsze celowanie. Przezroczysty celownik kolimatorowy jest dla strzelca jeszcze lepszym udogodnieniem. Wynika to z innego systemu, w którym wiązka światła nie jest rzutowana bezpośrednio do oka strzelca, lecz przechodzi przez filtr dichroiczny lub spotyka się ze zwierciadłem światłodzielącym, które kieruje ją w stronę gałki ocznej. Emitujący światło układ optyczny znajduje się poniżej linii celowania, więc strzelec w soczewce może obserwować obraz celu wraz z nałożonym na niego punktem świetlnym.

Kolimator przezroczysty może być skonstruowany na dwa sposoby. Wyróżnia się celownik kolimatorowy otwarty oraz zamknięty.

Przezroczysty celownik kolimatorowy otwarty

Ich główną zaletą jest to, że zapewniają szerokie pole widzenia. Ponadto niewiele ważą, przez co strzelec korzystając z tego przyrządu optycznego, nie zwiększa znacząco masy swojej broni. Jednakże ich działanie nie przyczynia się do powiększenia obrazu, a ich dioda odpowiedzialna za emisję światła znajduje się poza tubusem. Układ optyczny przezroczystego kolimatora otwartego kieruje wiązkę światła od źródła do oka.

Przezroczysty celownik kolimatorowy zamknięty

Te przyrządy umożliwiają już powiększenie obrazu nawet do 3,5 razy. Wszystkie komponenty takiego kolimatora znajdują się w specjalnie uszczelnionym tubusie. Jego wadą jest to, że zawęża ono pola widzenia. Ponadto, jego waga w porównaniu do kolimatora otwartego jest większa.

Kolimatory czy celowniki holograficzne?

Do przyrządów celowniczych wykorzystujących wiązkę laserową zalicza się także celownik holograficzny. Jest to najnowsza odmiana tego typu sprzętu. Dzięki niemu mierzenie do celu jest jeszcze prostsze. W ich konstrukcji znajdują się układy elektroniczne, które regulują położenie znaku celowniczego, a także zmieniają jasność siatki celowniczej.

Uznaje się je za optymalny rodzaj celownika do strzelania na odległość nie większą niż 200 m. Nie są one typowymi celownikami, które tworzą rzut czerwonej kropki na obiekcie. Wykorzystują one układy holograficzne, przez co laserowa wiązka jest we właściwy sposób formowana przez układ soczewek oraz lustra, po czym rzutowana na wizjer, który wyświetla znak celowniczy, czyli hologram.

Celownik holograficzny (HWS) gwarantuje lepszą jakość wyświetlania. Emitują one bardziej rozbudowany znak celowniczy, przy czym linie siatki są tak cienkie, że nie przysłonią celu nawet na dystansie większym niż 150 m. Tymczasem czerwona kropka emitowana przez kolimatory może być na tyle duża, że celowanie na dalsze odległości wymaga mierzenia pod cel.

Celowniki kolimatorowe, czyli szybkie namierzenie celu

Celowniki kolimatorowe wykorzystywane są zarówno przez wojsko, jak i przez strzelców sportowych, którzy biorą udział w konkurencjach dynamicznych.

Kolimatory wpływają na sposób celowania, dzięki czemu pistolety stają się narzędziami prostszymi w obsłudze. Celowniki te przede wszystkim zwiększają szybkość i precyzję szału, pozwalają na strzelanie w złym oświetleniu, redukują zjawiska paralaksy i jednocześnie minimalnie ograniczają pole widzenia.