Pocisk, ładunek, kulka, pestka, nabój lub ołów – takimi słowami określana jest amunicja, która wystrzeliwana jest z pistoletów. Jedne z tych terminów występują w języku potocznym, a inne zaś kojarzone są wyłącznie z filmami sensacyjnymi. Pociski przelatują nad głowami bohaterów najróżniejszych wielkich produkcji wojennych. Wielu ludzi ładuje nimi magazynki swoich wirtualnych broni w licznych grach komputerowych. Oczywiście niektórzy z amunicją mają do czynienia także w świecie rzeczywistym na strzelnicach lub w trakcie służby. Tak czy inaczej, każdy, choćby tylko pobieżnie wie, czym jest amunicja pistoletowa i jaka jest jej balistyczna funkcja. Należy jednak pamiętać o tym, że na przestrzeni wieków naboje stale się zmieniały. Modyfikowany był ich kształt, ale przede wszystkim produkowano je z różnych surowców. Tym samym amunicja była stale udoskonalana najczęściej po to, aby jej siła rażenia była jak największa.

Podział amunicji

Amunicja jest niezbędnym elementem w procesie strzelania. Jednak narzędziem lub urządzeniem, który ją wykorzystuje, może być nie tylko pistolet, ale także działa artyleryjskie. Amunicją jest także bomba jądrowa. Tak też z racji tej różnorodności należy dokonać podziału wszelkich wykorzystywanych dawniej i dziś ładunków.

Amunicja artyleryjska

Są to duże naboje, które używane są do strzelania z broni artyleryjskiej. Ich kaliber wynosi najczęściej co najmniej 20 mm. Amunicją artyleryjską są np. pociski artyleryjskie. Z racji swej dużej mocy rażenia wykorzystywane są głównie do ciężkiego oblężenia. Potrafią niszczyć nie tylko siły żywe, ale także umocnienia, fortyfikacje i inne elementy infrastruktury. Wybuch pocisku artyleryjskiego powoduje zapalanie się obiektów (pocisk zapalający), zadymianie danego terenu (pocisk dymny i chemiczny) lub sygnalizuje położenie nieprzyjaciela (pocisk oświetlający). Pierwsze pociski artyleryjskie wykonywane były z kamienia. Ich kształt natomiast był kulisty. Z czasem zaczęto produkować je przy wykorzystaniu żywicy, antymonu i mieszaniny mączki prochowej z siarką. W XV wieku wytwarzano już mniejsze pociski żeliwno-ołowiane, a w XVII amunicję przeciwpancerną.

Tym, co pośrednio powoduje wystrzał amunicji artyleryjskiej, jest zapalnik. Sprawia on, że fala detonacyjna dociera do materiału wybuchowego, który ulega detonacji. W pierwszych broniach artyleryjskich zapalnikiem były lonty.

Amunicja saperska

Ten rodzaj amunicji stanowią różnego rodzaju miny i inne ładunki materiałów wybuchowych. Surowcem, który najczęściej wykorzystywany jest do produkcji amunicji saperskiej, jest trotyl.

Amunicja rakietowa

Zaliczają się do niej pociski rakietowe. Wystrzeliwane są za pomocą silnika rakietowego. Prawdziwy rozwój amunicji rakietowej rozpoczął się już w latach 40. XX wieku.

Amunicja biologiczna

Zastosowanie, jak i produkowanie tej amunicji zostało zabronione na Konwencji Genewskiej z 1925 roku. Budowa pojedynczego pocisku biologicznego jest następująca, otóż składa się on z zapalnika, materiału wybuchowego i kadłuba, w którym znajduje się ów środek biologiczny. Po eksplozji pocisku biologicznego następuje skażenie terenu i powietrza przez bardzo niebezpieczny czynnik patogenny.

Amunicja morska

Wykorzystywana jest przez jednostki pływające, czyli m.in. statki i łodzie podwodne. Amunicją morską mogą być bomby głębinowe, torpedy oraz miny.

Amunicja lotnicza

Broń ta przeznaczona jest do wykonywania nalotów lotniczych. Ma silne właściwości rażące. Najczęściej jest ona zrzucana przez samoloty i śmigłowce. Amunicją lotniczą są m.in. torpedy, rakietowe pociski lotnicze oraz bomby.

Amunicja strzelecka

Z tej amunicji strzela się bronią strzelecką. Zaliczają się do niej również granaty nasadkowe, ręczne oraz amunicja do granatników. Pociski strzeleckie cechują się tym, że są wystrzeliwane z lufy.

Gdy amunicja strzelecka służy do ćwiczeń na strzelnicy, nazywa się ją amunicją szkolną i ćwiczebną. Wyróżnia się też amunicję sportową – wykorzystywaną w dyscyplinach strzeleckich oraz myśliwską.

Naboje do broni palnej – amunicja zespolona i rozdzielnego ładowania

Amunicję zespoloną wynaleziono na samym początku XIX wieku, a konkretniej w 1808 roku. Pociski te, nazywane też amunicją scaloną, opracowane zostały przez francuskiego rusznikarza Johannesa Pauly. Wymyślenie ich było przełomowym wydarzeniem w rozwoju amunicji. Ten pierwszy nabój składał się już z takich elementów jak: łuska oraz spłonka umieszczona w ładunku prochowym. Strzały z takiej amunicji były oddawane szybciej, przez to, że ładowanie broni przebiegało znacznie sprawniej.

Warto wspomnieć także o amunicji rozdzielnego ładowania. Jest ona na tyle specyficzna, że pocisk nie jest połączony z materiałem miotającym – nie tworzą jednego naboju. Umieszczane są oddzielnie. Amunicja rozdzielnego ładowania używana jest w broni odprzodowej, a także w pewnych działach artyleryjskich.

Wyróżnia się także amunicję bezłuskową. Jak sama nazwa wskazuje- nie zawiera ona łuski, przez co ładunek miotający, będący w postaci stałej lub płynnej, umieszczony jest bezpośrednio we wnętrzu komory nabojowej.

Nabój pistoletowy – analiza wystrzału

Aby oddać strzał z broni palnej, muszą być spełnione określone warunki, które wynikają z powszechnie oddziałujących praw fizyki. Otóż wielkość naboju musi być dostosowana do średnicy lufy. Wtedy dany pocisk umieszczany jest w komorze nabojowej. Co ważne, jest on uszczelniany przez ruchomy zamek pistoletu. Jeśli strzelec jest gotowy, to może przystąpić do naciśnięcia spustu, w wyniku którego dochodzi uderzenia iglicy lub kurka w spłonkę. Z racji tego, że jest ona wykonana z piorunianu rtęci, następuje detonacja, która prowadzi do zapłonu prochu i powstania wysokiego ciśnienia, dzięki czemu pocisk wystrzeliwuje przez lufę. Jego siła uzależniona jest od jego masy, długości lufy i relacji między jego masą a ilością samego prochu.

Kaliber a pocisk – co trzeba wiedzieć?

Kaliber jest parametrem, który jest ściśle związany z amunicją. Otóż określa on średnicę lufy, przez którą wystrzeliwuje się pocisk. Zatem to, jakiego kalibru jest dana broń, waży na tym, z jaką mocą wychodzą z niej pociski. Natomiast nie jest on jedynym czynnikiem, który pozwala określić energię danego naboju – mniejszy kaliber może gwarantować też większą siłę strzału niż większy. Kaliber podawany jest w milimetrach, a także w calach.

Sprawdzając dane dotyczące amunicji, można spotkać się z następującym zapisem: 9×19. Otóż 9 to wartość kalibru, natomiast 19 oznacza długość łuski w milimetrach.

Ciekawostką jest to, że w przypadku strzelb gładkolufowych kaliber oznacza liczbę pasujących do średnicy lufy kul, które można odlać z jednego funta ołowiu.

Amunicja pistoletowa

Amunicją pistoletową nazywamy nabój, który cechuje się tym, że jego łuska jest krótka, natomiast kaliber – duży (około 9 mm). Taki pocisk ma spłoszony lub nieco zaokrąglony kształt. Amunicją tą można strzelać z pistoletów oraz pistoletów maszynowych.

Amunicja pośrednia

Odznacza się ona znacznie lepszym zasięgiem i większą mocą niż amunicja pistoletowa. Ma ona też znacznie mniejsze wymiary (maks. kal. 7,62 mm). Kolejną jej przewagą jest jej niższa cena. Amunicja pośrednia wykorzystywana jest do strzelania z karabinków maszynowych i automatycznych.

Amunicja karabinowa

Pocisk karabinowy posiada najwięcej zalet spośród wyżej wymienionych dwóch rodzajów amunicji. Jego kształt jest trochę zaostrzony, a łuska pocisku jest długa. Dzięki temu amunicja ta potrafi przebijać się nawet przez grube kamizelki kuloodporne.

Amunicja rewolwerowa

Ma wiele podobieństw z pociskiem pistoletowym, natomiast łuska naboju rewolwerowego jest dłuższa -przez to ilość ładunku miotającego jest większa. Kultowy i rozpoznawalny w popkulturze nabój Magnum zalicza się właśnie do grupy amunicji rewolwerowej.